Życzymy sobie, by rośliny w naszym ogrodzie były zdrowe, silne i dorodne. W czasie wegetacji pojawiają się jednak zarówno szkodniki, jak i choroby. Ogrodnik staje przed dylematem: czy zastosować środek chemiczny, czy zaniechać ochrony i pozwolić na straty plonu. A może opryskać, ale naturalnie?

W rolnictwie ekologicznym jednym ze sposobów walki z patogenami, ale także nawożenia pogłównego jest stosowanie naturalnych preparatów roślinnych. Są one wytwarzane z różnych części roślin, często pospolicie występujących w naszym otoczeniu. Część z nich ma zdolność do gromadzenia substancji swoistych takich jak: żywice, olejki eteryczne, garbniki, glikozydy, saponiny, kwasy organiczne oraz inne. Właśnie one są odpowiedzialne za właściwości bakterio- i grzybobójcze czy też lecznicze charakteryzujące daną roślinę. Preparaty naturalne najczęściej mają działanie zapobiegające występowaniu danego czynnika, rzadziej stosuje się je w okresie pojawienia się patogenów (czosnek). Rośliny, z których produkujemy środki, wytwarzają substancje, które nie powodują śmierci pasożyta, lecz działają na niego odstraszająco (repelenty) bądź ograniczają jego żerowanie czy składanie jaj (deterenty). Nie niszczą pożytecznych owadów, które dalej mogą żerować i zjadać szkodniki. Stosując je dodatkowo nawozimy i wzmacniamy nasze rośliny. Sporządzając preparaty samodzielnie, należy się liczyć z różnymi wynikami. Zależy to między innymi od fazy rozwojowej, w której pobieramy rośliny czy warunków glebowych i atmosferycznych, w których ona rośnie.

Zasady przygotowania

Ogólne zasady obowiązujące przy produkcji preparatów roślinnych są stosunkowo proste. Do ich przygotowania możemy zastosować świeże bądź suszone ziele. Zbieramy je podczas suchej i słonecznej pogody, w określonym dla danego gatunku momencie rozwoju. Przed użyciem warto je pociąć na niewielkie kawałki. Jeśli mamy zamiar ususzyć roślinę, robimy to w cieniu, w przewiewnym i suchym miejscu. Im szybciej uda nam się to wykonać, tym więcej będzie w niej zawartych substancji czynnych. Tak uzyskany surowiec przechowujemy w papierze bądź płótnie do 1 roku. Zabiegi opryskiwania i podlewania roślin preparatami wykonujemy wieczorem, ponieważ pod wpływem słońca tracą one swoje właściwości i są mniej skuteczne (wyjątkiem jest skrzyp polny). Dodanie do 10 l roztworu około 100 g szarego mydła zwiększy jego przyczepność. Zbiór plonów możemy wykonać po 1-3 dni od zabiegów, gdy ulotni się ich zapach.

 Jakie preparaty sporządzamy?

Gnojówka roślinna - 1kg świeżego ziela (lub 200g suszu) zalewamy 10l wody, nie używamy do tego naczyń metalowych, może być na przykład beczka plastikowa. Gnojówkę raz dziennie mieszamy, dostarczamy w ten sposób tlen, który jest konieczny w procesie fermentacji. Dodając mączki skalne zmniejszymy nieprzyjemny zapach. W zależności od temperatury gnojówka jest gotowa po 2-4 tygodniach, gdy przestaje się pienić.

Wyciąg - świeże bądź suszone ziele zalewamy zimną wodą na 12-24h i przecedzamy. Używamy w tym samym dniu.

Wywar - surowiec roślinny jak poprzednio zalewamy zimną wodą na 12-24h, a następnie gotujemy przez 30 minut pod przykryciem. Po zakończeniu przecedzamy. Niezamknięty właściwości zachowuje przez tydzień, a zagotowany w słoiku przez 3-4 miesiące.

Napar - rośliny zalewamy wrzątkiem i zostawiamy na 20 minut pod przykryciem. Pod ostygnięciu przecedzamy i używamy tego samego dnia. 

ROŚLINY, Z KTÓRYCH SPORZĄDZAMY PREPARATY WRAZ Z PRZYKŁADAMI ZASTOSOWANIA:

Na podstawie: Preparaty roślinne, H. Legutowska