Koło Gospodyń Wiejskich w Grodzisku (powiat pleszewski) w listopadzie 2016 r. obchodziło 50-lecie istnienia. Historię koła spisała jego honorowa przewodnicząca - Jadwiga Pisarska.
Koło Gospodyń Wiejskich w Grodzisku od 50 lat działa na rzecz wsi i gminy. Trzeba jednak powiedzieć, że tradycje takiej aktywności kobiet w naszej wsi sięgają znacznie odleglejszych czasów. W okresie silnego naporu germanizacji w XIX wieku społeczeństwo polskie w swoich środowiskach, miejskich i wiejskich organizowało się poprzez stowarzyszenia i towarzystwa oświatowe, kulturalne i gospodarczo-finansowe, aby przeciwstawić się germanizacji. Na wsi było to np. Towarzystwo Czytelni Ludowych, Koła Włościan i Koła Włościanek, Koła lub Kółka Rolnicze. Ich organizatorami były najczęściej osoby duchowne (np. w Pleszewie ks. prałat Kazimierz Niesiołowski, w Grodzisku ks. proboszcz Bronisław Taczanowski i ks. proboszcz dr Przemysław Odrowąż-Wilkoński). Po odzyskaniu niepodległości 1918 roku również była potrzeba kontynuowania tego społecznego wysiłku i organizowania się. W parafii grodziskiej taką działalność kontynuował ks. Odrowąż-Wilkoński, a potem ks. prałat Hipolit Kowalewicz (prezes KR w Pacanowicach.) Z dokumentów kościelnych wiadomo, że w latach 1880-1900 za ks. proboszcza Bronisława Taczanowskiego działało już w Grodzisku Koło Włościanek. Kółko Rolnicze istniało już pod koniec XIX wieku, a na pewno na początku XX wieku. Świadczy o tym kontrakt dzierżawny z 1907 roku dotyczący gruntu kościelnego, gdzie w paragrafie 5 jest zapis: Dzierżawca ma obowiązek zapisać się do Kółka Rolniczego w Grodzisku i jako taki regularnie na zebrania tegoż uczęszczać, zaś w paragrafie 3: Wydzierżawiający prócz czynszu dzierżawnego płacić będzie do kasy spółki rolników w Grodzisku, w której niniejszem staje się członkiem rocznie cztery marki, za co uczestniczy w zyskach tejże spółki. O działalności Kółka Rolniczego w latach międzywojennych świadczą zachowane broszurki z biblioteczki Koła Rolniczego w Grodzisku opatrzone jego okrągłą pieczęcią, a traktujące o stosowaniu nawozów sztucznych przy uprawie poszczególnych zbóż i innych roślin, Wydawnictwa te pochodzą z lat 1926-1927.
Opisując działalność KGW w naszej wsi po II wojnie światowej, należy poczynić uwagę, że organizacja Kółek Rolniczych została reaktywowana w 1957roku jako Zrzeszenie Kółek Rolniczych, Kół Gospodyń Wiejskich, Gminnych Związków Rolniczych i Organizacji Rolniczych oraz Spółdzielni Rolniczych. Wkrótce, w tym samym roku i w latach następnych zaczęły licznie powstawać ponownie kółka rolnicze, a w sporadycznych przypadkach również Koła Gospodyń Wiejskich. Z inicjatywy ówczesnego Powiatowego Związku Kółek Rolniczych w Pleszewie w drugiej połowie lat 60-tych ub. wieku zaczęły w powiecie pleszewskim zawiązywać się masowo Koła Gospodyń Wiejskich.
Sprawy organizacyjno - personalne w 50-leciu koła
Zebranie założycielskie KGW w Grodzisku odbyło się w dniu 12 grudnia 1966 roku w miejscowej szkole z udziałem 10 pań: Marciniak Władysławy, Pisarskiej Jadwigi, Wasiewicz Gertrudy, Synoradzkiej Gertrudy, Tasarek Kazimiery, Cierniak Marii, Twardowskiej Krystyny, Mikulskiej Marii, Przywarciak Heleny oraz Jędrzejak Janiny. Zebranie prowadziła p. Teresa Sobczyńska, instruktorka Powiatowego Związku Kółek Rolniczych w Pleszewie. Obecny był też organizator zebrania, dyrektor miejscowej szkoły, p. Edward Pisarski. Z wpisaną datą odbytego zebrania i z podpisami członkiń - założycielek został złożony wniosek do Powiatowej Rady Narodowej - Referat Społeczno-Administracyjny w Pleszewie przez Powiatowy Związek Kółek Rolniczych o zarejestrowanie stowarzyszenia pod nazwą Koło Gospodyń Wiejskich w Grodzisku. Trzeba więc przyjąć, że to właśnie data 12 grudnia 1966r. jest datą założenia naszego Koła. Tydzień później odbyło się kolejne zebranie z udziałem 25 kobiet na którym dokonano wyboru zarządu koła. Przewodniczącą została wybrana p. Lidia Graczyk. W skład zarządu weszły: Wanda Solarczyk - wiceprzewodnicząca , Jadwiga Pisarska - sekretarz oraz Matuszczak Krystyna - skarbnik. Wyboru komisji rewizyjnej KGW nie dokonano, ponieważ tą rolę zgodnie z obowiązującymi wówczas przepisami i statutem Kółka Rolniczego pełniła Komisja Rewizyjna KR, której przewodniczącym był wtedy Czesław Lutyński, piastujący stanowisko przewodniczącego Gromadzkiej Rady Narodowej w Zawidowicach. Po roku p. Lidia Graczyk zrezygnowała z funkcji przewodniczącej KGW z uwagi na duże obciążenie czasowe: pracą w gospodarstwie rolnym i na etacie kierownika sklepu GS-ni w Zawidowicach.
W grudniu 1977 roku wybrano nowy zarząd w składzie: Wanda Solarczyk - przewodnicząca, Gertruda Synoradzka - wiceprzewodnicząca, Jadwiga Pisarska - sekretarz, Krystyna Urbaniak - skarbnik oraz Anna Bocian - członek zarządu. Na zebraniu sprawozdawczo-wyborczym Koła w dniu 24.01.1969r. wybrano zarząd w identycznym składzie. Została też wybrana pierwsza Komisja Rewizyjna: Janina Pastusiak - przewodnicząca, Emilia Wysocka - członek oraz Danuta Kruszewska - członek. Koło liczyło wtedy już 40 członkiń.
Chciałam mocno podkreślić, że śp. Wanda Solarczyk za swoją wieloletnią działalność w KGW zasłużyła na wielkie uznanie. Była osobą pełną energii i nowych pomysłów, nie szczędziła ani sił ,ani czasu w pracy na rzecz wsi.
Kolejną przewodniczącą koła od roku 1973 była Elżbieta Swiderska. Z jej inicjatywy, a potem w wyniku pełnego jej zaangażowania, zostało pobudowane zaplecze kuchenno-magazynowe dla potrzeb KGW oraz sanitarne - dla potrzeb świetlicy wiejskiej. Nieocenioną była wtedy pomoc ówczesnego prezesa SKR-u p. Stefana Wasielewskiego, a także Naczelnika Miasta i Gminy Pleszew p.Mieczysława Kołtuniewskiego, sołtysa wsi Jana Kaźmierczaka i prezesa Kółka Rolniczego p. Kazimierza Twardowskiego. Duży wkład pracy własnej w tą rozbudowę wnieśli: Michał Wysocki oraz Józef Wołowicz i Zenon Wołowicz.
Po rezygnacji p. Elżbiety Świderskiej funkcje przewodniczącej Koła objęła w roku 1999 p. Jadwiga Pisarska, a jej poprzedniczka została wiceprzewodniczącą Koła. Na skarbnika wybrano Zdzisławę Adamską, a na sekretarza - Jolantę Wysocką.
W roku 2015 z funkcji przewodniczącej zrezygnowała Jadwiga Pisarska, a nową przewodniczącą została p. Renata Tasarek. Na wiceprzewodniczącą wybrano Annę Juszczak, na sekretarza Ilonę Stencel, a na skarbnika Emilię Żuraszek.
W okresie 50-lecia we władzach Koła najdłużej były i wniosły najwięcej zaangażowania i pracy następujące panie:
- Elżbieta Swiderska, przewodnicząca Koła 26 lat i wiceprzewodnicząca 4 lata. Razem 30 lat. Odznaczona srebrnym Krzyżem Zasługi oraz Za zasługi dla Województwa Kaliskiego, medalem 700-lecia Pleszewa, oraz za zasługi w ruchu związkowym kółek oraz wyróżniona wieloma dyplomami.
- Jadwiga Pisarska, przewodnicząca ponad 16 lat i sekretarz Koła ponad 32 lata. Łącznie 49 lat. Odznaczona: Za zasługi dla Województwa Kaliskiego, medalem 700-lecia Pleszewa oraz za zasługi w ruchu związkowym kółek i wyróżniona wieloma dyplomami.
- Gertruda Wasiewicz, wiceprzewodnicząca Koła 4 lata i skarbnik 16 lat.
Razem 20 lat.
- Zdzisława Adamska, skarbnik - 16 lat.
- Teresa Stencel, wiceprzewodnicząca 12 lat.
- Wanda Solarczyk, przewodnicząca Koła w latach 1967-73.
Duży wkład pracy w działalność Koła włożyły też panie będące długi czas w składzie poszczególnych Zarządów, bądź w składzie Komisji Rewizyjnej: Emilia Wysocka, Melania Świątek, Janina Tanaś, Maria Szlachta, Jolanta Wysocka, Emilia Żuraszek, Teresa Kubicka, Irena Pomiecińska, Janina Kociałkowska.
Stan liczebny członkiń KGW Grodzisko w poszczególnych okresach
działalności
Na przestrzeni 50-lat istnienia Koła jego stan liczebny był mocno zróżnicowany. W dużej mierze zależał on od sytuacji społeczno - politycznej i gospodarczej w kraju, a mniej od zaangażowania poszczególnych zarządów Koła, które zawsze było duże. Najwięcej członkiń było w Kole w okresie kiedy zajmowało się (jak wszystkie inne Koła) jako jedyny podmiot -ro zprowadzeniem piskląt oraz pasz. Innej możliwości zaopatrzenia wtedy nie było. Działało to na zasadzie: chcesz kurczaki i do nich pasze, zapisz się do KGW. Lata 90-te to ogólny regres w działalności organizacji wiejskich, w tym również KR i KGW. Wynikało to z ogólnej sytuacji społeczno-politycznej i gospodarczej w kraju oraz stosunku władz do organizacji mających rzekomy rodowód z PRL.
A o to liczba członkiń KGW w Grodzisku w wybranych latach:
- od powstania w 1966 do 1970r. - 25-40,
- 1973-67, 1977-96, 1983-102, 1987-98, 1996-25, 1997-18, 2000-14, 2003-25
- w latach następnych zaznaczył się stopniowy, powolny wzrost do
30 członkiń.
Formy działalności Koła Gospodyń Wiejskich w minionym 50-leciu
KGW przez cały ten okres brało aktywny udział w życiu społeczno -kulturalnym i gospodarczym wsi. Wymienię najważniejsze formy tej działalności.
Organizowane były kursy gotowania i pieczenia, robótek na drutach i inne. Członkinie Koła brały udział w konkursach, kursach, pokazach i wystawach organizowanych przez GZRKiOR. Urządzano przedstawienia i różne imprezy kulturalne zwłaszcza w okresie działalności klubo-kawiarni RUCH kierowanej przez Jadwigę Pisarska. W naszej wsi gościli wtedy artyści opery i scen poznańskich (m.in. Zenon Laskowik). pisarze i poeci, posłowie i politycy.
Organizowaliśmy wyjazdy zbiorowe do teatru i opery w Poznaniu, Łodzi i Kaliszu. Były też częste wyjazdy zbiorowe do Lichenia i Częstochowy.
Członkinie brały też udział w wyjazdach turystycznych i kulturalnych organizowanych przez GZRKiOR. KGW było współorganizatorem dożynek wiejskich, gminnych i rejonowych oraz innych uroczystości w naszej wsi. Wspólnie ze szkołą działaliśmy na rzecz naszych dzieci:
- w okresie żniw organizowano dzieciniec wiejski,
- wspólnie z TPD urządzono plac gier i zabaw,
- pomagaliśmy szkole z okazji Międzynarodowego Dnia Dziecka oraz
przy innych imprezach.
Dla naszych nauczycieli organizowaliśmy uroczystości z okazji ich Święta. Wszystkie panie nauczycielki były wtedy członkiniami naszego Koła. Poprzez organizację dochodowych zabaw tanecznych i wieczorków mogliśmy stopniowo wyposażać naszą wypożyczalnię w zastawy stołowe i sprzęt kuchenny. Za uzyskane z wypożyczeń pieniądze kupowaliśmy kolejne sprzęty. Kobiety nigdy nie stały na uboczu, gdy działo się coś dla wsi. Pracowały przy budowie świetlicy wiejskiej i jej otwarciu. Sporo godzin pracy poświęciły przy budowie drogi przez Tumidaj i do Broniszewic. Nieco później brały udział w Banku Miast i obchodach 700-łecia Pleszewa oraz w pracach porządkowych przy oddaniu do użytku pleszewskiego szpitala jak również w pracach porządkowych przy budowie zajazdu "Hubert" w Brzeziu i boiska sportowego w Marszewie. Tradycją stały się spotkania kobiet z przedstawicielami władz gminy, Rady Sołeckiej, KR i OSP z okazji Międzynarodowego Dnia Kobiet. Przez kilkanaście lat KGW rozprowadzało kurczaki i paszę dla nich. Były też rozprowadzane drzewka, krzewy róż lub inne. Koło nasze zawsze służyło pomocą innym organizacjom przy okazji urządzanych różnorodnych spotkań imprez i przyjęć.
Na podkreślenie zasługuje fakt, że w latach 1963-1975 ub. wieku życie społeczne i kulturalno oświatowe wsi koncentrowało się wokół szkoły, której dyrektorem był Edward Pisarski oraz wokół klubo-kawiarni, zwłaszcza w okresie, kiedy prowadziła ją Jadwiga Pisarska. Był to okres nadzwyczaj owocnej współpracy wszystkich organizacji działających na wsi: OSP, KR i organizacji młodzieżowych: ZMW i LZS. Wszystkie te organizacje miały duże osiągnięcia i były wysoko notowane w gminie i powiecie. Np. drużyna piłki siatkowej LZS Grodzisko, której organizatorem i kapitanem był Edward Pisarski.
Na uznanie zasługiwało też koło ZMW, a jej działacze - Jan Kaźmierczak. Tadeusz Przywarczak, Edward Pisarski byli we władzach powiatowych tej organizacji i uhonorowani odznaczeniami związkowymi. We władzach powiatowych i gminnych Związków kółek i organizacji rolniczych zasiadali Kazimierz Twardowski i Elżbieta Świderska. Radną gromadzką, a potem powiatową była Jadwiga Pisarska. Blisko współpracował z KGW radny miejsko-gminny Bronisław Graczyk, którego niekwestionowaną zasługą jest wybudowanie drogi od kościoła w kierunku cmentarza. Edward Pisarski był długoletnim dyrektorem szkoły radnym miejskim i powiatowym. Doprowadził do budowy drogi przez Osiedle i Zapłocie oraz modernizacji sieci energetycznej i oświetlenia ulicznego. Był też inicjatorem i przewodniczącym społecznego komitetu wodociągowania Grodziska, Sulęcina, Pardelaka, Pacanowic i Prokopowa. Zainicjatował telefonizację wsi i zaangażował się w pracę społecznego komitetu. Wymienić też muszę osobę niezwykle zasłużoną dla Grodziska seniora Czesława Lutyńskiego, którego zasługi są powszechnie znane: budowa dróg: Grodzisko -Zawidowice, Grodzisko - Broniszewice, Grodzisko - Tumidaj oraz budowa świetlicy wiejskiej. Z władz OSP najwięcej pomocy KGW otrzymywało od Konrada Walerowicza i Krzysztofa Żuraszka. Można tez było liczyć zawsze na współpracę i pomoc prezesa Kółka Rolniczego i członka rady sołeckiej Wojciecha Wysockiego. Wiele dla rozwoju wsi zrobił też jako długoletni sołtys Józef Potocki. Dziś tradycje grodziskich społeczników kontynuuje z powodzeniem sołtys i radny miejski Adam Stencel. Wymieniam te osoby, ponieważ działalność KGW opierała się na ścisłej współpracy z nimi, a nasza wieś wiele im zawdzięcza. Jako osoba będąca 49 lat w zarządach Koła mam prawo i obowiązek o tych ludziach mieszkańcom Grodziska przypomnieć.